Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Blue Monday 2019: Najbardziej depresyjny poniedziałek w roku... to dziś

Krzysztof Żyła/A. Markowicz
Blue Monday 2019: Najbardziej depresyjny poniedziałek w roku. Masz zły humor, wszystkiego dość i brakuje Ci sił i pieniędzy? To normalne, nie dość, że dziś poniedziałek, to jeszcze jest to Blue Monday, najbardziej depresyjny dzień w roku.

Drodzy, nic na to nie poradzimy. Dziś 21 stycznia 2019 - trzeci poniedziałek miesiąca, czyli najbardziej depresyjny dzień w roku.

Określenie "Blue Monday" wprowadził do języka Cliff Arnall, psycholog, wykładowca Uniwersytetu w Cardiff.

Arnall wyznaczał datę najgorszego dnia roku za pomocą wzoru matematycznego uwzględniającego czynniki meteorologiczne (krótki dzień, niskie nasłonecznienie), psychologiczne (świadomość niedotrzymania postanowień noworocznych) i ekonomiczne (czas, który upłynął od Bożego Narodzenia powoduje, że kończą się terminy płatności kredytów związanych z zakupami świątecznymi).

Blue Monday to bujda?

Jak odkrył Ben Goldacre, prowadzący w The Guardian kolumnę Bad Science, skupiającą się na demaskowaniu pseudonaukowych odkryć, przed publikacją prasową artykułu, agencja reklamowa Porter Novelli skontaktowała się z pokaźną liczbą wykładowców uniwersyteckich, oferując wynagrodzenie w zamian za umieszczenie ich nazwisk w artykule. Gazeta opublikowała także oświadczenie Cardiff University, w którym uczelnia neguje związek Cliffa Arnalla z jakimkolwiek projektem naukowym i podkreśla, że Cliff Arnall jest byłym korepetytorem, który zakończył współpracę z uniwersytetem 10 miesięcy przed publikacją artykułu.

Z kolei Dean Burnett, neurobiolog pracujący na wydziale psychologii Cardiff University, opisał algorytm określający Blue Monday, jako "farsę" zawierającą "bezsensowne pomiary".

Szacunki zachorowalności na depresję są zaniżone, ponieważ osoby nie zgłaszają się do lekarza po pomoc, albo – jak się zgłaszają – choroba nie zostaje rozpoznana. Mówi się wtedy o tzw. depresji maskowanej, nazywanej też maską depresyjną lub depresją bez depresji, która objawia się przede wszystkim jako choroba ciała - mówi dr Agnieszka Wiśniak, psycholog kliniczny 
prowadzący praktykę 
psychoterapeutyczną, 
kierownik Zakładu 
Dydaktycznego Psychologii w Biznesie przy Wyższej 
Szkole Bankowej w Chorzowie. O przyczynach depresji, objawach depresji i sposobach leczenia depresji rozmawia Agata Markowicz.

Trzeci poniedziałek stycznia w kalendarzu świąt nietypowych oznaczony jest jako Blue Monday. Ile jest prawdy w powiedzeniu, że to najbardziej depresyjny dzień w roku?

Prawdę mówiąc – niewiele. 
Blue Monday to termin wprowadzony przez brytyjskiego psychologa Cliffa Arnalla w 2004 roku, który – aby go wyznaczyć – stworzył specjalny algorytm zdrowia psychicznego. Jednak to odkrycie nie zostało uznane za naukowe, brakuje dowodów potwierdzających wiarygodność i powstanie zarówno samego wzoru, jak i wyliczeń. 
Nie ma za to wątpliwości co do tego, że depresja to jedno z najczęściej występujących zaburzeń psychicznych. Na dowód tego, 23 lutego obchodzony jest na całym świecie jako Dzień Walki z Depresją. Celem tej inicjatywy jest upowszechnienie wiedzy na temat depresji i zachęcenie chorych do leczenia.

Wg danych WHO, depresja to czwarty, najpoważniejszy problem zdrowotny na świecie. Mówi się o niej, że jest to choroba duszy i ciała. Są jakieś polskie statystyki dotyczące tej choroby?
Dokładnych danych na ten temat nie ma. Mówi się jednak o tym, że szacunki zachorowalności są zaniżone, ponieważ osoby nie zgłaszają się do lekarza po pomoc, albo – jak się zgłaszają – choroba nie zostaje rozpoznana. Mówi się wtedy o tzw. depresji maskowanej, nazywanej też maską depresyjną lub depresją bez depresji, która objawia się przede wszystkim jako choroba ciała.

Jakie są główne czynniki wywołujące depresję?
Jest wiele pomysłów – mniej lub bardziej potwierdzonych badaniami – co jest przyczyną depresji. Mówi się, że w dużym stopniu tę chorobę się dziedziczy. Wśród przyczyn biologicznych wymienia się też zaburzenia w wydzielaniu takich neuroprzekaźników jak norepinefryna, dopamina, serotonina. Wspomina się też o zaburzeniach rytmu życia, głównie chodzi o nieregularny sen (dotyczy to np. osób pracujących na zmiany, także w nocy), a co za tym idzie zaburzenia w dobowym rytmie temperatury ciała, wydzielaniu takich hormonów jak melatonina, kortyzol. Na depresję mogą też wpływać zmiany oświetlenia na przestrzeni roku, czyli brak słońca w okresie jesienno-zimowym. Ważnym czynnikiem, który bierze się pod uwagę w podatności na chorobę, jest stres. I to nie tylko, ile i jakich stresujących sytuacji doświadczamy, ale także jak sobie radzimy ze stresem, jaki mamy styl i sposoby rozładowywania napięcia, czy jesteśmy odporni – czy podatni na stres. A to może mieć związek z cechami osobowości, czyli tym, jacy jesteśmy, jak reagujemy na różne sytuacje. Zwraca się też uwagę na to, jak pod wpływem wczesnych doświadczeń życiowych nauczyliśmy się/nauczono nas o nich myśleć (np. „poradzę sobie”, „nie uda mi się”). Depresja często towarzyszy innym chorobom tzw. somatycznym.

Czym różni się depresja od zwykłego przemęczenia, wypalenia energetycznego?
Zwykłe przemęczenie nie jest aż tak głębokie, aż tak bardzo nie przeszkadza w codziennym funkcjonowaniu i trwa krócej niż depresja. Depresja to nie jedna choroba, ale grupa zaburzeń. Jednym z rodzajów tych zaburzeń jest choroba afektywna dwubiegunowa (ChAD). Jest to przeplatanie się okresów depresji (obniżonego nastroju) z okresami manii (podwyższonego nastroju, szczęścia, euforii, czemu towarzyszy nadmierna aktywność, ruchliwość). Depresja i ChAD to choroby z grupy zaburzeń tzw. afektywnych, nastroju, czyli m.in. choroba afektywna dwubiegunowa, choroba afektywna jednobiegunowa wymagają pomocy specjalisty.

Po czym poznać, że taka wizyta u specjalisty jest konieczna?
Takim sygnałem jest moment, w którym albo sami czujemy, że sami sobie nie poradzimy ze stanem, w którym jesteśmy, albo najbliżsi zauważają zmiany w naszym zachowaniu i proponują pójście do lekarza.

Jaki to powinien być lekarz? Czy potrzebne jest skierowanie?
Można udać się najpierw do lekarza pierwszego kontaktu lub od razu do psychiatry, do którego nie jest wymagane skierowanie. Można też iść do psychologa, do którego skierowanie może wydać albo lekarz rodzinny, albo psychiatra. Jak w przypadku wszystkich schorzeń i dolegliwości dobrego specjalistę można poznać po zainteresowaniu pacjentem i oferowanymi formami pomocy. W przypadku depresji może to być propozycja farmakoterapii i/lub psychoterapii.

Na czym polega leczenie z depresji i jaka jest jego skuteczność?
Leczenie depresji albo polega na zażywaniu leków, albo na psychoterapii, albo na jednym i drugim. Skuteczność, jak również czas trwania leczenia, jest bardzo indywidualna. Należy dobrać i metody, i leki do konkretnej osoby. Leczenie jest refundowane w ramach NFZ.

W jaki sposób sensownie wesprzeć osobę chorą? 

W przypadku depresji bardzo ważną rzeczą jest motywowanie, a czasem nawet dyskretne, delikatne rozliczanie ze zobowiązań. Na przykład wizyt u lekarza lub terapeuty, a czasem tak prostych jak zjedzenie posiłku, bo osobom cierpiącym na depresję nie chce się ich przygotować lub zjeść.
Czy istnieje jakaś profilaktyka antydepresyjna, dzięki której można ustrzec się choroby?
Metody zapobiegania depresji są proste, a nawet banalne: ruch, właściwa dieta, odpoczynek, odpowiedni, regularny sen (w ogóle regularny tryb życia), sprawianie sobie mniejszych lub większych przyjemności (zrobienie czegoś, co lubimy, co nas relaksuje). A także obecność bliskich, z którymi możemy porozmawiać, spędzić czas tak, jak lubimy.

Rozmowa tygodnia

Algorytm Cliffa Arnalla

Pseudonaukowy termin Blue Monday
(ang. smutny, przygnębiający poniedziałek) wprowadził w 2004 r. Cliff Arnall – brytyjski psycholog, pracownik Cardiff University. Arnall wyznaczał datę najgorszego dnia roku za pomocą wzoru matematycznego uwzględniającego czynniki meteorologiczne (krótki dzień, niskie nasłonecznienie), psychologiczne (świadomość niedotrzymania postanowień noworocznych) i ekonomiczne (czas, który upłynął od Bożego Narodzenia powoduje, że kończą się terminy płatności kredytów związanych z zakupami świątecznymi). Wg Arnalla, stan zdrowia psychicznego przedstawia równanie:

[W + (D - d)] x TQ
M X N

gdzie:

  • W – pogoda (ang. weather)
  • D – dług, debet (ang. debt)
  • d – miesięczne wynagrodzenie
  • T – czas od Bożego Narodzenia (ang. time)
  • Q – niedotrzymanie postanowień noworocznych
  • M – niski poziom motywacji (ang. motivational)
  • Na – poczucie konieczności podjęcia działań (ang. a need to take action)

Początkowo, wg algorytmu Arnalla, Blue Monday wypadał w ostatni poniedziałek stycznia. W 2011 r. Arnall zmodyfikował sposób wyznaczania najbardziej depresyjnego dnia w roku. Szybsze jego nadejście (trzeci, a nie czwarty poniedziałek stycznia) umotywował kryzysem finansowym.

[*]100 śmierć współmałżonka
[*]73 rozwód
[*]65 separacja
[*]63 wyrok więzienia
[*]63 śmierć bliskiego członka rodziny
[*]53 uszkodzenie ciała 
lub choroba
[*]50 ślub
[*]47 utrata pracy
[*]45 emerytura
[*]44 choroba członka rodziny
[*]40 ciąża
[*]39 kłopoty seksualne
[*]36 zmiana stanowiska pracy
[*]35 kłótnie małżeńskie
[*]25 zmiana warunków życia
[*]20 zmiana miejsca 
zamieszkania
[*]16 zmiana nawyków 
związanych ze snem
[*]13 wakacje
[*]12 Boże Narodzenie

Firmy ubezpieczeniowe i instytucje medyczne przez lata badały, w jakim stopniu różne sytuacje życiowe mają wpływ na poziom stresu i rozwój depresji. Okazało się, że na liście czynników wywołujących „chorobę duszy” są także radosne przeżycia. Każdemu z czynników, w zależności od „siły rażenia” przypisana została odpowiednia liczba punktów. Jeśli u jednej osoby całkowita liczba punktów przekracza 300, ryzyko wystąpienia depresji jest bardzo poważne.

POLECAMY PAŃSTWA UWADZE:

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Krokusy w Tatrach. W tym roku bardzo szybko

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na slaskie.naszemiasto.pl Nasze Miasto