Białe damy w polskich zamkach i pałacach. Zjawy mają nawiedzać zabytkowe komnaty i korytarze do dziś... Gdzie ich szukać?
Zamek w Toszku
W Toszku straszy Gizela von Gaschin (de domo von Kottulinski). Jako wiano w małżeństwo z Leopoldem von Gaschin wniosła m.in. rodowy klejnot – złotą kaczkę, siedzącą na 11 złotych jajkach (prawdopodobnie wyrób jubilerski w stylu jajek Faberge). 29 marca 1811 r. na zamku wybuchł pożar. Ogień pojawił się tak nagle, że właściciele mogli ewakuować się tylko tajnym tunelem. Hrabina Gizela w ostatniej chwili złapała najcenniejszy skarb rodowy – ową złotą kaczkę – i tajnym przejściem rzuciła się do ucieczki. Znaleziono ją martwą już poza zamkiem, natomiast kaczki nie odnaleziono nigdy.
Od tego czasu jako Biała Dama bezskutecznie poszukuje zguby. Ludowa legenda powiada, że odnajdzie ją „młodzieniec czysty, urodzony w niedzielę, który zejdzie do lochów w dzień Wielkiej Nocy”. Józef Lompa w swych „Podaniach ludu śląskiego” pisze: „O niegdyś wspaniałym zamku toszeckim wspominają starzy ludzie, że tu tyle okien było, ile rok liczy dni. W studni tamtejszej ma być kaczyca złota na złotych jajach posadzona. Jak ta będzie znaleziona, ma zaś wtedy zamek z gruzów powstać i w dawnej wspaniałości swojej się pokazać”.
