Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Co to jest peryfraza? Znacie ją z lekcji języka polskiego. Z czym można pomylić to pojęcie i dlaczego martwią się tym maturzyści? Wyjaśniamy

Barbara Wesoła
Barbara Wesoła
Wiesz już czym jest peryfraza?
Wiesz już czym jest peryfraza? Canva/Red. Polska Press
Peryfraza pojawiła się w jednym z zadań maturalnych na próbnej maturze z języka polskiego na poziomie podstawowym. Jak się okazuje dla niektórych uczniów słowo peryfraza w poleceniu było zaskoczeniem. Byli tacy, którzy uznali, że to pewnie błąd w druku. Tacy, którzy prawidłowo odpowiedzieli na polecenie i tacy, którzy po egzaminie gorączkowo wyszukiwali w przeglądarce definicji peryfrazy, która powodowała ich niepewność na próbnej maturze. Co to jest peryfraza? Wyjaśniamy.

Spis treści

Czym jest peryfraza?

Peryfraza jest środkiem artystycznego wyrazu, figurą stylistyczną stosowaną przez poetów i pisarzy, a także dziennikarzy, ale nie tylko. To zabieg, który często stosujemy w komunikacji zupełnie naturalnie, aby podkreślić wypowiedź, ubarwić, wzmocnić przez kreatywny opis, a przy tym uniknąć powtórzeń.

Jak czytamy w definicji słowa peryfraza w Słowniku Języka Polskiego PWN:

Peryfraza to figura stylistyczna polegająca na zastąpieniu słowa oznaczającego dany przedmiot, czynność, osobę itp. przez jego opis lub metaforę.

Peryfraza jest więc nazwaniem danej rzeczy, osoby czy zjawiska nie wprost poprzez oczywistą nazwę lub jej synonim, ale wielowyrazowe omówienie. Słowo pochodzi z połączenia dwóch greckich wyrazów: peri (wokół) i phrásis (zwrot, wyrażenie). To co wyróżnia peryfrazę to zastosowanie kilku wyrazów do opisania jednego.

Peryfrazy stosujemy, aby:

  • Unikać powtórzeń,
  • nadać wypowiedzi ciekawszego charakteru,
  • umniejszyć lub złagodzić omawiane zjawisko, aspekt (ma wówczas charakter eufemizmu np. „zaawansowany wiek” zamiast „starość” )
  • złagodzić surowe skojarzenia (np. „mijać się z prawdą” zamiast „kłamać”)
  • rozbawić (np. „tam, gdzie król chadza piechotą” zamiast „toaleta”)
  • podkreślić lub wyolbrzymić znaczenie omawianego słowa (np. „Zwycięzca bitwy pod Grunwaldem” zamiast „Jagiełło”)

Peryfraza na maturze 2023

Jak czytamy w szczegółowych wymaganiach maturalnych do matury z języka polskiego 2023, uczniowie powinni znać peryfrazę. bok innych środków artystycznego wyrazu i środków znaczeniowych. W punkcie 4 wymagań dotyczących czytania utworów literackich napisano, że zdający:

rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje

Na maturze próbnej z języka polskiego sprawdzono, czy uczniowie ostatnich klas liceów wiedzą, czym jest peryfraza.

Peryfraza na próbnej maturze z języka polskiego 12.12.2022

W zadaniu 8 arkusza próbnej matury na poziomie podstawowym pojawiło się trudne zagadnienie. Uczniowie myśleli, że na maturze próbnej wkradł się błąd. Niektórzy pomylili pojęcie z „parafrazami”. Polecenie brzmiało: „Wypisz z tekstu Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego dwie peryfrazy. Określ, kogo dotyczy każda z nich.” Dotyczyło utworu Mikołaja Sępa-Szarzyńskiego „Sonet IIII. O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem”. Odpowiedź, która jest poprawna to:

  • Srogi ciemności hetman – szatan;
  • Król Powszechny – Bóg.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo

Materiał oryginalny: Co to jest peryfraza? Znacie ją z lekcji języka polskiego. Z czym można pomylić to pojęcie i dlaczego martwią się tym maturzyści? Wyjaśniamy - Strefa Edukacji

Wróć na zywiec.naszemiasto.pl Nasze Miasto