Jeleśnia. Tradycyjna muzyka na pocztówkach dźwiękowych to nowy projekt Fundacji 9sił

Kapela Byrtków pochodząca z Beskidu Żywieckiego kultywowała z dziada pradziada tradycyjną muzykę góralską. Kapelę tworzyli Edward Byrtek, jeden z najwybitniejszych dudziarzy na Żywiecczyźnie, oraz bracia, wirtuozi skrzypiec – Józef i Władysław. Byrtkowie występowali również jako soliści, ale przy różnych okazjach tworzyli tradycyjną góralską kapelę złożoną z dud żywieckich i skrzypiec.
Zapisy nutowe najbardziej charakterystycznych kawałków granych przez Kapelę- Byrtków opublikował w swojej książce "Muzyka Beskidu Żywieckiego" Józef Mikś, nieżyjący już, znawca folkloru muzycznego Żywiecczyzny.
Kapela Byrtków słynęła ze szczególnego sposobu gry, współcześnie określanego jako heterofonia, gdzie muzycy grający na skrzypcach i dudach wykonują jednocześnie taką samą melodię.

Bracia Byrtkowie byli laureatami licznych festiwali muzycznych w Kazimierzu nad Wisłą, Festiwalu Folkloru Górali Polskich w Żywcu oraz Konkursu Gry na Unikatowych Instrumentach Ludowych w Wieprzu k. Żywca.W maju 2013 r. wzięli udział w koncercie z cyklu „Muzyka źródeł”, poświęconym muzyce Beskidu Żywieckiego, który odbył się w ramach 16. Festiwalu Folkowego Polskiego Radia „Nowa tradycja”, a 2016 roku otrzymali Nagrodę im. Oskara Kolberga za Zasługi dla Kultury Ludowej.

Pomysł na unikatowy projekt muzyczny pojawił się w Fundacji 9sił z Jeleśni w 2020 r. Zakładał on wykonanie popularnych już w latach 60-tych pocztówek dźwiękowych, na których zostałaby utrwalona muzyka i śpiew znanych wykonawców ludowych, promując dzięki temu kulturę i sztukę unikatowych twórców i ich rzemiosło artystyczne

Chcemy, aby muzyka naszego regionu dotarła w różne strony świata, a dzielenie się muzyką to wspaniała rzecz. Więc tym razem w nietypowy sposób dzielimy się naszą tradycyjną muzyką, nieżyjących już i niezastąpionych „Byrtków” – mówi Monika Wróbel prezes fundacji 9sił z Jeleśni.

Na pocztówkach które powstały znalazło się 5 nagrań

1. nagranie: Moja kochanecko otwórz łokienecko (1:55)
2. nagranie: Góry moje góry (1:17)
3. nagranie: Przelecioł se słowicek (1:02)
4. nagranie: Dudecki by grały (1:49)
5. nagranie: Bracia my som bracia (1:40)

Projekt ten jest powrotem do korzeni muzycznych: do utworów, pieśni wykonanych przez niegdyś najpopularniejszych muzyków ludowych z gminy Jeleśnia.

Równie ważnym zadaniem było dotarcie przez Fundację do źródeł muzycznych regionu, a także stworzenie przestrzeni na nową interpretację utworów przez współczesnych artystów- uczniów: takich jak Skład Niearchaiczny, (przykład w zaprezentowanym utworze „Bracia”) - dodaje Monika Wróbel

Projekt został dofinansowany ze środków budżetu Województwa Śląskiego w ramach Roku Rzemiosła 2022 , “Szlak Rzemiosła: Twórcy i muzycy”.