Miasto Żywiec i piwo to nierozłączna para. Tradycje piwowarskie w naszym regionie liczą już 700 lat!

Historia browarnictwa w naszym regionie liczy już przeszło 700 lat. Przypomnijmy, że Żywiec uzyskał prawa miejskie już w 1327 roku, a w tym czasie w jego obrębie działało już kilku niewielkich browarów. Na przełomie XIII i XIV przybyli tu liczni piwowarzy i bednarze z Krakowa, Śląska i Czech, co tylko zwiększało liczbę warzonego tu piwa.

Istotną datą dla tradycji piwowarskich Żywca był rok 1433, kiedy to władający tymi terenami książę Przemysław nadał mieszkańcom miasta przywilej uprawy jęczmienia i produkcji piwa. W tym czasie możnowładca ustanowił również tzw. prawa mili ochronnej, które zakazywały prowadzenia interesu piwnego w okresie jednej mili od miasta.

Gwałtowny rozwój piwowarstwa na terenie naszego miasta jest nierozerwalnie związany z rodziną Habsburgów, której 3 przedstawicieli piastowało stanowisko właściciela browaru w Żywcu przed wybuchem II Wojny Światowej. To wtedy warzone tu trunki zdobyły krajową i międzynarodową renomę. Ale zacznijmy od początku.

Za oficjalny początek funkcjonowania browaru uznaje się rok 1856, chociaż jego budowa rozpoczęła się już 4 lata wcześniej. Inicjatorem całego przedsięwzięcia był ówczesny zarządca Żywca, Albrecht Fryderyk Habsburg. Arystokrata w tym czasie był już właścicielem browaru w Cieszynie, dlatego zdawał sobie sprawę z korzyści, jakie może przynieść prowadzenie biznesu piwowarskiego. Poczynione przez niego inwestycje szybko odniosły pożądany skutek - już w roku 1857 żywiecki browar uwarzył 17 856 hektolitrów piwa, a dwanaście lat później podwoił tę liczbę i został największym tego typu przedsięwzięciem w Galicji.

Albrecht Fryderyk Habsburg zmarł w 1895 roku, a browar przejął jego bratanek Karol Stefan Habsburg. W tym czasie warzone w Żywcu piwo zaczęło coraz częściej docierać na krajowe i zagraniczne rynki, co umożliwiło między innymi rozbudowa sieci kolejowej w Galicji i stworzenie w browarze własnego taboru kolejowego. W kolejnych latach następował dalszy rozkwit żywieckiego browaru - regularnie zwiększano roczną produkcję piwa, co wpływało również na wzrost liczby pracowników zakładu, która w 1925 osiągnęła skalę 328 robotników.

Ostatnim Habsburgiem zarządzającym browarem był Karol Olbracht, który rozpoczął pracę w 1933 roku. W tym czasie w Żywcu wytwarzano już 5 podstawowych gatunków piwa:

• piwo jasne Zdrój Żywiecki 10,5 st. Blg. – najbardziej popularne piwo jasne
• piwo jasne Leżak 11,0 st. Blg. – niewymagające i niedrogie piwo
• piwo ciemne Marcowe 15,0 st. Blg. – tradycyjne, galicyjskie piwo słodowe
• piwo jasne Ale 22,0 st. Blg. – mocne i szlachetne piwo górnej fermentacji
• piwo ciemne Porter 22,0 st. Blg – najczęściej nagradzane i renomowane piwo

We wrześniu 1939 roku do Żywca wkroczyli żołnierze III Rzeszy. Najeźdźcy zajęli także browar, który przyjął miano "Beskidenbrauerei Saybusch". Prowadzone działania wojenne nie zatrzymały produkcji piwa - naziści cenili trunki produkowane w Żywcu, dlatego w najmniejszym stopniu nie zmienili tradycyjnych receptur stosowanych w browarze. W tym czasie głównym gatunkiem warzonego piwa był tzw. Saybuscher Quell, na potrzeby wojska i policji pracownicy zakładu produkowali Beskiden-Gold.

W 1945 roku naziści na niemal wszystkich frontach byli już w zaawansowanej defensywie i wiosną tego roku byli również zmuszeni opuścić Żywiec. Niemcy wywieźli ze sobą niektóre maszyny, a także zaminowali piwnice browaru i zniszczyli część jego archiwum. W ich planach było również całkowite wysadzenie terenu browaru. Zapobiegli temu jednak pracownicy zakładu, którzy uszkodzili kable elektryczne łączące ładunki wybuchowe. Dzięki temu nie doszło do dużej eksplozji, a browar bez większych szkód mógł funkcjonować także po wojnie.

W 1945 roku browar został odebrany Habsburgom i poddany pod zarząd państwa. W 1956 roku ponownie rozpoczął produkcję piwa eksportowego Żywiec Jasne Pełne. Zostało ono ozdobione symbolem pary tańczącej w stroju krakowskim, który do dziś pozostaje jednym ze znaków rozpoznawczych firmy Żywiec.