Remonty pałacu Habsburgów. Odnalazło się wyjątkowe zdjęcie [ZDJĘCIA]

Powstały w XVIII w. w formie barakowych oficyn, które otaczały Stary Zamek, pałac był wielokrotnie rozbudowywany. Zmiany architektoniczne wprowadził m.in. w 1885 roku Albrecht Fryderyk Habsburg, a projekt przebudowy wykonał budowniczy Karol Pietschka. Wtedy to południowa część oficyn została przekształcona w piętrowy pałacyk z arkadowym portykiem. Wkrótce potem architekt Emil Irius ujednolicił część wschodnią oficyn i stworzył dwuskrzydłowy, jednopiętrowy budynek na potrzeby arcyksiążęcej rodziny. Pod koniec XIX wieku budowla zyskała nowe skrzydło zbudowane według projektu Emila Iriusa. Na piętrze powstała sala balowa zwana lustrzaną, na parterze znalazła się sala bilardowa i kręgielnia. Zaprojektowano także pawilon zimowy wypełniony egzotycznymi roślinami i modelami statków żaglowych. W latach 1905-1906 przebudowę pałacu zajmowali się Franciszek Mączyński i Tadeusz Stryjeński, znani architekci krakowscy. Mączyński zaprojektował neorenesansową kaplicę zamkową od strony dziedzińca zewnętrznego (zniszczona przez Niemców w 1940 roku). W tym samym czasie do pałacu dostawiony został również budynek kuchni oraz atelier malarskie.

- Po tym, jak w 1895 roku Karol Stefan Habsburg w drodze dziedziczenia otrzymał pałac arcyksięcia Albrechta i postanowił rozbudować posiadłość w krótkim czasie stała się ona jedną z najbardziej nowoczesnych rezydencji w Europie - zauważa Dorota Firlej, historyk sztuki z Muzeum Miejskiego w Żywcu.

Ostatnia przebudowa
Ostatnia przebudowa rezydencji miała miejsce w 1911 roku. i dotyczyła zmiany elewacji skrzydła wschodniego. Było ono było zupełnie proste, wręcz wojskowe, łączyło dwie oficyny barokowe.

- W 1911 roku przeprowadzono zupełną zmianę elewacji tego skrzydła. Dobudowany został ryzalit, gdzie znalazło się miejsce na słynną bibliotekę arcyksięcia Karola Stefana Habsburga - mówi Dorota Firlej.

To była ostatnia przebudowa pałacu. - Autorem projektu przebudowy był Leopold Simony. To był bardzo znany wiedeński architekt, który pracował dla wielu znanych rodów w Galicji. Także Karol Stefan Habsburg nawiązał z nim kontakt - opowiada Dorota Firlej.

Pani historyk sztuki zauważa, że Pałac Habsburgów, który projektowany był przez różnych architektów, nie jest ujednolicony stylowo. A ostatnia rozbudowa wyróżniała się na tle wcześniejszych.

- Jest to najbardziej uporządkowane skrzydło pod względem kompozycji architektonicznej - mówi Dorota Firlej.

Wiedzę na temat poszczególnych inwestycji realizowanych w Pałacu Habsburgów dają plany architektoniczne. W zbiorach Muzeum Miejskiego w Żywcu znajduje się ich prawie tysiąc. Wśród nich są także projekty autorstwa Leopolda Simonego z oryginalnymi pieczątkami, z których bez problemów można odczytać nazwę ulicy, przy którym mieściło się jego wiedeńskie biuro.

Jedyne takie zdjęcie
Projekty architektoniczne są, ale nie ma żadnego zdjęcia obrazujący prace remontowe. A raczej nie było, bo do żywieckiego muzeum trafiło właśnie zdjęcie wykonane podczas ostatniego remontu, które w swoich zbiorach odnalazł Czesław Gara, syn Ludwika Gary,lokaj arcyksięcia Karola Stefana Habsburga.

- Mamy wiele fotografii związanych z rodziną Marii Krystyny Habsburg, ale do dziś nie natrafiłam w ogóle, oprócz dokumentacji architektonicznej, na żadną fotografię wykonaną w trakcie remontu. A to jest dowód na to, że jednak fotografie wtedy były robione - zauważa historyk sztuki, która przypuszcza, że to nie jedyne takie zdjęcie.

Nie wiadomo, jak zdjęcie z remontu pałacu trafiło do lokaja arcyksięcia, ale wytłumaczyć można to zwyczajem, jaki panował w rodzinie arcyksiążęcej.

- Arcyksiążę miał taki zwyczaj, że kiedy działo się coś ważne, na przykład ceremonie ślubne arcyksiężniczek, to robiono zdjęcia, które potem z podpisami małżonków rozdawane były zaufanym pracownikom. Także Ludwik Gara otrzymywał takie zdjęcia. To zdjęcie jednak jest fenomenalne. Na razie jest tylko jedno, ale myślę, że było ich więcej - przypuszcza Dorota Firlej.