Rok 2023 został ogłoszony Europejskim Rokiem Umiejętności

Od 2010 roku co roku we wrześniu przewodniczący Komisji Europejskiej (KE) wygłasza na forum Parlamentu Europejskiego (PE) orędzie o stanie Unii (State of The Union, SOTEU). W przemówieniu przewodniczący podsumowuje osiągnięcia z poprzedniego roku, prezentuje priorytety na kolejny rok, nakreśla, w jaki sposób Komisja zajmie się najpilniejszymi wyzwaniami, przed którymi stoi Unia Europejska (UE), oraz prezentuje koncepcje kształtowania przyszłości UE.

W SOTEU wygłoszonym 14 września 2022 r. Ursula von der Leyen przedstawiła inicjatywy przewodnie, które Komisja planuje realizować w roku 2023. Wspominała między innymi o Ukrainie, kryzysie energetycznym, konkurencyjności Europy, rosyjskich paliwach kopalnych, energii odnawialnej, ochronie przyrody i zmianach klimatu oraz o demokracji i praworządności. Zaproponowała także ogłoszenie roku 2023 Europejskim Rokiem Umiejętności.

Europejskie lata tematyczne mają zachęcać do dyskusji i dialogu na konkretne tematy, podnosić poziom świadomości na określone tematy, zachęcać do debaty oraz zmiany postaw. W czasie trwania danego roku europejskiego przekazywane są dodatkowe fundusze na różne projekty związane z konkretnymi tematami.

Pierwszym rokiem tematycznym był Europejski Rok MŚP i Rzemiosła (1983), kolejne tematy obejmowały między innymi uczenie się przez całe życie, języki, osoby niepełnosprawne, mobilność pracowników, aktywność osób starszych, czy dziedzictwo kulturowe. Rok 2021 był Europejskim Rokiem Kolei, a 2022 – Europejskim Rokiem Młodzieży.

Temat roku europejskiego proponuje Komisja Europejska, natomiast decyzję podejmują Parlament Europejski oraz rządy państw członkowskich Unii Europejskiej.

W oficjalnym komunikacje KE na temat ERU czytamy, że obecnie ponad 3/4 przedsiębiorstw w UE zgłasza trudności ze znalezieniem pracowników posiadających niezbędne umiejętności, 40% dorosłych w Europie nie posiada podstawowych umiejętności cyfrowych, a wg Eurostatu tylko 37% dorosłych regularnie uczestniczy w szkoleniach. Ponadto już w 2021 r. w 28 zawodach występowały niedobory pracowników. Równocześnie zwrócono uwagę, że kobiety są słabo reprezentowane w zawodach i na studiach związanych z technologią (stanowią 1/6 specjalistów w dziedzinie informatyki i 1/3 absolwentów nauk przyrodniczych, technologii, inżynierii i matematyki).

Państwa członkowskie chcą propagować uczenie się przez całe życie i zatwierdziły cele społeczne UE na 2030 r., zgodnie z którymi co najmniej 60% dorosłych powinno co roku uczestniczyć w szkoleniach, co najmniej 78% ma osiągnąć docelowy wskaźnik zatrudnienia, co najmniej 80% wszystkich dorosłych powinno posiadać co najmniej podstawowe umiejętności cyfrowe, a w UE powinno być zatrudnionych 20 mln specjalistów w dziedzinie ICT, przy czym do podejmowania takiej pracy należy zachęcać więcej kobiet.

W ramach Europejskiego Roku Umiejętności unijne instytucje współpracują państwami członkowskimi, a także partnerami społecznymi, służbami zatrudnienia, izbami handlowymi i przemysłowymi, organizacjami w sektorze kształcenia i szkolenia oraz z pracownikami i przedsiębiorstwami.

Chcą w ten sposób dać nowy impuls uczeniu się przez całe życie przez takie działania jak wspieranie inwestycji w szkolenia i podnoszenie kwalifikacji; zadbać o to, by umiejętności odpowiadały potrzebom rynku pracy; dopasować aspiracje poszczególnych osób i umiejętności do możliwości na rynku pracy, oraz przyciągnąć osoby z państw trzecich posiadających umiejętności potrzebne w UE (w tym przez większe możliwości uczenia się i mobilności oraz ułatwianie uznawania kwalifikacji).

Komisja zaproponowała również nowe inicjatywy, które mają rozwiązać problem niedoboru wykwalifikowanej siły roboczej w UE i poprawić współpracę w dziedzinie migracji. Przykładowo uruchomienie „unijnej puli talentów” oraz partnerstw w zakresie talentów z wybranymi partnerami trzecimi ma pomóc dopasować umiejętności osób szukających możliwości pracy w Europie do potrzeb rynku pracy. Jest to jeden z kluczowych celów nowego paktu o migracji i azylu.

Nawiązywał do tego wiceprzewodniczący KE Margaritis Schinas, mówiąc, że „Kluczowym priorytetem Europejskiego Roku Umiejętności będzie przyciągnięcie osób posiadających umiejętności potrzebne w UE, również przez ułatwienie uznawania ich kwalifikacji. Ponadto umiejętności nabyte w Europie mogą zostać przeniesione do innych krajów, a Europa może odegrać istotną rolę w przekazywaniu nowej wiedzy tam, gdzie jest ona najbardziej potrzebna”.

Wypowiadali się również inni komisarze, nawiązując także do priorytetów Komisji Europejskiej, takich jak kwestie dotyczące środowiska i klimatu, czy cyfryzacja. Wiceprzewodnicząca KE Margrethe Vestager powiedziała, że „Umiejętności są niezbędne, jeżeli chcemy jak najpełniej korzystać z technologii”. Wspominała o „cyfrowym zarządzaniu życiem” – np. płaceniu rachunków, zamawianiu winiety parkingowej – które wymaga wiedzy od obywateli. Komisarz Nicolas Schmit mówił o powiązaniu szkoleń ukierunkowanych na rynek pracy z niedoborem siły roboczej i dodał, że „aby przejście na gospodarkę neutralną pod względem emisji było rzeczywiście sprawiedliwe i inkluzywne, potrzebujemy pilnie dużych inwestycji w umiejętności ludzi”, a ERU ma mieć „znaczący wpływ na przyspieszenie rewolucji w dziedzinie umiejętności, której tak potrzebujemy w Europie”. Podobnie komisarz Thierry Breton: „aby osiągnąć cele cyfrowej dekady i zielonego ładu, chcemy wspierać nasze przedsiębiorstwa, zwłaszcza MŚP, w zatrudnianiu ludzi, szkoleniu ich i utrzymaniu utalentowanych pracowników”. Z kolei komisarz Marija Gabriel wspominała między innymi o zapewnieniu ludziom umiejętności odpowiadających potrzebom rynku pracy, wspieraniu finansowania przekwalifikowania i podnoszenia kwalifikacji, a także szkoleniach, „które pozwolą w pełni wykorzystać potencjał naszych talentów”.

Źródła: state-of-the-union.ec.europa.eu, eur-lex.europa.eu, ec.europa.eu (w szczególności komunikat prasowy Komisji Europejskiej IP/22/6086 z 12 października 2022 roku)