Kościół Przemienia Pańskiego w Żywcu. Promocja książki

Żywiecki kościół pw. Przemienienia Pańskiego stojący wśród cmentarza na górze Borkowskiej (zwanej też dawniej Moszczanicką, a dziś Burgałowską) wiąże się nierozłącznie z dziejami miasta. Wśród związanych ze świątynią postaci znajdujemy bowiem tak znakomite osobistości jak wielki kronikarz i fundator pierwszego, jeszcze drewnianego kościoła, wójt Andrzej Komoniecki; burmistrz Jan Giercuszkiewicz, za którego miasto wyłamało się spod władzy Wielopolskich, uzyskując samodzielność czy ks. Franciszek Augustin, kronikarz, budowniczy, projektant obecnego kościoła i założyciel istniejącego do dziś wokół niego cmentarza. Kościół ten zasługuje również na uwagę z tego względu, że przez stulecia był swego rodzaju przystankiem w drodze dla pielgrzymów zmierzających do sanktuariów w Rychwałdzie czy Kalwarii Zebrzydowskiej, a znajdujący się w nim obraz Matki Boskiej sam był owiany aurą cudowności i otoczony splendorem wotów - podkreśla Przemysław Dyrlaga, we wstępie do książki pt. “Kościół pw. Przemienienia Pańskiego w Żywcu. Żywiec 2015”, która już niedługo będzie miała swoją premierę.

Od kościoła drewnianego do murowanego
Zanim kościół pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego przybrał obecny kształt, w 1701 roku wzniesiona został tutaj drewniana, mała kapliczka. Została ona ufundowana przez burmistrza, wójta i kronikarza Andrzeja Komonieckiego i jego żonę Zofię Kalfasowiczówną.

Pierwsza rozbudowa miała miejsce w 1704 roku i sfinansowana została także przez Komonieckiego. Przy budowie zatrudniony został mistrz ciesielski Wojciech Barabasz z Żywca.
W 1705 roku miasto darowało kościołowi 18 zagonów gruntu pod przyszły cmentarz. W połowie XIX wieku dalsze grunty pod cmentarz ofiarował Karol Ludwik Habsburg
W latach 1850-1856 dawny kościółek drewniany zastąpiono murowanym. Nowy budynek kościelny wzniesiony został ze składek mieszczan żywieckich.

Pierwotne wyposażenie kościoła składało się m. in.: obraz temperowy na desce Matka Boska z Dzieciątkiem z początku XVII wieku; barokowy, drewniany relikwiarz w formie głowy Jana Chrzciciela na misie; oraz obrazy olejne żywieckich malarzy cechowych: Męczeństwo św. Jana Chrzciciela Antoniego Madalskiego z 1842 roku, Wjazd Chrystusa do Jerozolimy Antoniego Krząskiewicza z 1851 roku Matka Boska z Dzieciątkiem Antoniego Madalskiego z 1836 roku. Wyposażenie to obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Miejskiego w Żywcu.
Do roku 1780 w kościółku znajdowało się oryginalne epitafium Andrzeja Komonieckiego. Epitafium przed wybuchem II wojny światowej zostało przekazane do Muzeum Ziemi Żywieckiej.
- (...) Było ono zawieszone w drewnianym kościółku na chórze, później trafiło do murowanego kościołka, gdzie znajdowało się w zakrystii. Z inwentarzy znajdujących się w kronice kościołka wynika, że między 1862 a 1876 r. w nieznanych okolicznościach zabrano je do ratusza, skąd ostatecznie trafiło do muzeum. Podczas okupacji epitafium zostało wywiezione przez Niemców i po wojnie nie udało się go odnaleźć - przypomina Przemysław Dyrlaga.

Kościół dziś
Oglądając dzisiejszy kościół warto zwrócić uwagę na 10 epitafiów w ścianie zewnętrznej.
- Wnętrze jest w całości polichromowane współcześnie, na stropie znajduje się plafon ze sceną Przemienienia Pańskiego, inspirowaną słynnym obrazem Rafaela Santiego „Przemienienie Pańskie” z lat 1516-1520, który znajduje się w Pinakotece Watykańskiej - pisze Przemysław Dyrlaga.
W kościołku znajdują się trzy zabytkowe ołtarze z eklektycznymi nastawami, w których wykorzystano elementy romańskie, gotyckie, renesansowe i barokowe. Każdy z tych ołtarzy ma również tabernakulum. Przed ołtarzem głównym stoli ołtarz soborowy w postaci mensy, a obok niego niewielka ambona (mównica).
Znajdujące się na chórze niewielkie organy piszczałkowe wykonano w 1875 roku w Krakowie. Zostały zakupione jako dar do kościółka. Od tego czasu były przerabiane.
Kościół wraz z częścią otaczającego go cmentarza wpisany jest do ewidencji zabytków.